BỆNH RỤNG ĐỐT TRÊN CÂY TIÊU: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ

Bệnh rụng đốt trên cây tiêu là một trong những loại bệnh hại phổ biến, gây thiệt hại nghiêm trọng đến năng suất và tuổi thọ vườn tiêu. Bệnh tiến triển âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với hiện tượng thiếu dinh dưỡng hoặc tác động từ thời tiết. Nếu không phát hiện và xử lý kịp thời, bệnh có thể khiến toàn trụ tiêu suy kiệt, chết dần từ trên xuống. Bài viết sau từ Vật tư nông nghiệp Bích Trâm sẽ giúp bạn hiểu rõ về bệnh rụng đốt trên cây tiêu, cách nhận biết và biện pháp điều trị hiệu quả.

I. Bệnh rụng đốt trên cây tiêu là gì?

Bệnh rụng đốt trên cây tiêu là hiện tượng các đốt thân bị thối rụng từng đoạn, làm dây tiêu gãy rời, khô héo và ngừng phát triển. Bệnh thường xuất hiện từ các đốt non gần ngọn, sau đó lan dần xuống các đốt thân già. Khi bệnh phát triển mạnh, toàn bộ dây tiêu có thể bị khô chết, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng ra hoa, đậu trái và sinh trưởng của cây.

Bệnh thường xảy ra vào mùa mưa, khi độ ẩm trong đất và không khí cao, tạo điều kiện thuận lợi cho nấm và vi khuẩn gây hại phát triển mạnh.

Bệnh rụng đốt trên cây tiêu là gì (Ảnh Internet)

II. Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sớm bệnh rụng đốt trên cây tiêu

1. Nguyên nhân gây bệnh rụng đốt trên cây tiêu

- Bệnh rụng đốt trên cây tiêu do nhiều yếu tố kết hợp, trong đó phổ biến nhất là tác nhân từ nấm và điều kiện môi trường bất lợi. Một số chủng nấm như Phytophthora spp, Fusarium spp hoặc Rhizoctonia spp, thường tồn tại sẵn trong đất, khi gặp thời tiết ẩm ướt, mưa kéo dài hoặc thoát nước kém sẽ phát triển mạnh và tấn công cây tiêu.

- Ngoài ra, việc bón phân không cân đối, đặc biệt là lạm dụng phân đạm hoặc thiếu vi lượng như Canxi, Bo, Kẽm sẽ làm mô cây yếu, giảm sức đề kháng, dễ bị tổn thương khi gặp điều kiện bất lợi. Vườn tiêu trồng trên đất kém thoát nước, vùng trũng, hoặc cây tiêu bị tổn thương gốc, rễ do xới bón, côn trùng hoặc tuyến trùng cũng là điều kiện để bệnh phát sinh và lây lan nhanh chóng.

- Chăm sóc không đúng kỹ thuật như tưới nước quá nhiều vào mùa mưa, không vệ sinh vườn thường xuyên, không xử lý triệt để tàn dư thực vật cũng làm tăng nguy cơ phát bệnh trên diện rộng.

Nguyên nhân gây bệnh rụng đốt trên cây tiêu (Ảnh Internet)

2. Dấu hiệu nhận biết sớm bệnh rụng đốt trên cây tiêu

Việc nhận biết sớm bệnh rụng đốt trên cây tiêu đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị kịp thời. Bệnh thường bắt đầu từ các đốt non gần ngọn, sau đó lan dần xuống các phần thân già.

- Trên lá: cây tiêu bắt đầu xuất hiện hiện tượng vàng lá nhẹ, lá mất đi độ bóng tự nhiên. Các lá phía trên ngọn rũ xuống, dễ rụng khi có tác động nhẹ. Đôi khi có đốm nhỏ, khô đầu lá hoặc cháy lá từ mép vào trong.

- Trên thân: quan sát dây tiêu sẽ thấy một vài đốt non chuyển màu thâm, mềm nhũn hoặc khô tóp. Vết bệnh thường xuất hiện ở đốt giữa các mắt lá. Khi bệnh nặng, đốt rụng ra khỏi dây, làm ngọn bị gãy lìa, cây ngừng sinh trưởng.

- Tại gốc - rễ: trong giai đoạn phát bệnh nghiêm trọng, rễ tiêu chuyển màu nâu đen, dễ gãy vụn khi bóp nhẹ. Vỏ rễ tróc ra, mô bên trong thâm và có mùi hôi nhẹ. Quan sát quanh gốc có thể thấy đất bết dính, ẩm lâu ngày do thoát nước kém.

Việc phát hiện sớm những dấu hiệu trên sẽ giúp bà con có biện pháp can thiệp kịp thời, tránh để bệnh lan rộng gây hư hại cả trụ tiêu. 

>>>Xem thêm: Cách điều trị bệnh đen lá trên cây hồ tiêu

III. Ảnh hưởng của bệnh rụng đốt đến năng suất vườn tiêu

Bệnh rụng đốt trên cây tiêu không chỉ gây mất mát về thân lá mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đậu quả và sinh trưởng của cây. Khi dây tiêu bị rụng đốt, năng suất giảm rõ rệt do cây mất khả năng phát triển ngọn mới, hình thành bông hoa và kết trái. Nếu không xử lý kịp thời, bệnh sẽ lan nhanh, lây sang các trụ tiêu khỏe mạnh lân cận, dẫn đến thất thu toàn vườn trong một vụ mùa.

Về lâu dài, bệnh làm giảm tuổi thọ của vườn tiêu, ảnh hưởng đến chi phí đầu tư và công chăm sóc, gây thiệt hại kinh tế cho bà con.

Bệnh rụng đốt làm giảm tuổi thọ, ảnh hưởng đến chi phí đầu tư vườn tiêu (Ảnh Internet)

IV. Cách xử lý bệnh rụng đốt trên cây tiêu hiệu quả

1. Cắt tỉa và tiêu hủy dây tiêu bị bệnh

Ngay khi phát hiện dấu hiệu bệnh rụng đốt, bà con cần nhanh chóng cắt bỏ toàn bộ dây tiêu bị thối, rụng đốt hoặc có biểu hiện héo ngọn. Việc làm này nhằm loại bỏ nguồn lây bệnh, ngăn chặn sự phát tán mầm bệnh ra các dây khỏe mạnh khác trong trụ hoặc lây sang trụ kế bên. Sau khi cắt, cần thu gom và tiêu hủy tàn dư thực vật bằng cách đốt hoặc ủ xa khu vực vườn để tránh tái nhiễm.

Lưu ý: dụng cụ cắt tỉa phải được khử trùng bằng cồn hoặc dung dịch sát khuẩn (như vôi, thuốc tím loãng) sau mỗi lần sử dụng. Trong trường hợp bệnh phát nặng trên nhiều dây, có thể xem xét cắt bỏ toàn bộ dây tiêu trên trụ để xử lý gốc kỹ lưỡng trước khi phục hồi lại.

2. Xử lý gốc và cải tạo đất

Một trong những bước quan trọng nhất khi điều trị bệnh rụng đốt là cải tạo lại khu vực gốc tiêu. Trước tiên, bà con cần kiểm tra hệ thống thoát nước, tránh để nước đọng quanh gốc vì điều này tạo môi trường thuận lợi cho nấm bệnh phát triển. Nếu đất trũng hoặc nén chặt, cần xới nhẹ và đắp mô thoát nước, đặc biệt vào đầu mùa mưa.

Sau đó, sử dụng các loại thuốc đặc trị nấm gây thối thân, rụng đốt như Metalaxyl, Fosetyl-Al, hoặc các dòng có hoạt chất Validamycin, Trichoderma để tưới quanh gốc. Nên tưới lặp lại từ 2-3 lần, cách nhau 7-10 ngày để đảm bảo xử lý sạch mầm bệnh trong đất. Trường hợp đất bị nhiễm bệnh nặng, cần kết hợp rải vôi bột, phơi đất và bón phân hữu cơ sinh học để phục hồi hệ vi sinh có lợi.

3. Phun thuốc bảo vệ thân - lá

Bên cạnh xử lý gốc, bà con cũng nên tiến hành phun thuốc bảo vệ phần thân và tán lá để ngăn chặn mầm bệnh lan lên trên. Ưu tiên các loại thuốc có chứa gốc đồng như Copper Oxychloride, Copper Hydroxide hoặc thuốc sinh học chứa vi sinh có khả năng ức chế nấm gây bệnh. Việc phun thuốc nên thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh khi cây đang ra hoa đậu quả.

Nếu phát hiện cây bị nhiễm kết hợp nhiều loại nấm, có thể phối hợp thuốc hóa học và sinh học luân phiên để tăng hiệu quả điều trị. Ngoài ra, có thể bổ sung thêm phân bón lá chứa canxi, bo, kẽm giúp tăng cường sức đề kháng, làm mô thân cứng chắc, khó bị xâm nhập bởi nấm bệnh.

Người dân phun thuốc bảo vệ phần thân và tán lá tiêu (Ảnh Internet)

4. Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, phục hồi cây sau bệnh

Sau khi xử lý bệnh, việc phục hồi cây là rất quan trọng để cây tiêu tiếp tục phát triển bình thường. Bà con nên bổ sung phân hữu cơ hoai mục, kết hợp với phân vi sinh hoặc chế phẩm chứa Trichoderma để cải tạo đất và phục hồi hệ rễ. Tránh bón phân đạm liều cao trong giai đoạn cây còn yếu vì có thể khiến mô non dễ nhiễm bệnh trở lại.

Bên cạnh đó, cần bổ sung các dòng phân bón lá giàu vi lượng như Canxi - Bo, Silic - Kẽm định kỳ 15-20 ngày/lần. Những thành phần này giúp mô cây dày chắc, giảm nứt vỡ mạch dẫn, từ đó hạn chế nguy cơ bệnh rụng đốt tái phát. Cần theo dõi chặt chẽ tình hình sau điều trị, nếu thấy cây đã phục hồi, có thể điều chỉnh lại chế độ chăm sóc bình thường.

>>>Xem thêm: KỸ THUẬT CHĂM SÓC HỒ TIÊU MỚI TRỒNG CHO NĂNG SUẤT VƯỢT TRỘI

Bệnh rụng đốt trên cây tiêu là một trong những mối nguy hại lớn với vườn tiêu, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây thiệt hại nghiêm trọng. Bà con cần thường xuyên kiểm tra vườn, phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh và áp dụng biện pháp xử lý phù hợp. Hy vọng bài viết từ Vật tư nông nghiệp Bích Trâm mang lại thông tin hữu ích, giúp bà con chủ động phòng ngừa và bảo vệ vườn tiêu khỏe mạnh, đạt năng suất cao.

Bài viết mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn phù hợp với tình trạng thực tế mỗi vườn, bà con vui lòng liên hệ hotline kỹ thuật của Vật tư Nông Nghiệp Bích Trâm:

- Hotline: 0326.208.405 hoặc 032.669.3970