5 NGUYÊN NHÂN SẦU RIÊNG XỔ NHỤY RỤNG BÔNG – BÀ CON CẦN BIẾT ĐỂ XỬ LÝ KỊP THỜI

Hiện tượng sầu riêng xổ nhụy bị rụng là nỗi lo lớn với nhiều nhà vườn, đặc biệt trong giai đoạn làm bông. Nếu không xử lý kịp thời, cây mất khả năng đậu trái, ảnh hưởng sản lượng và sức khỏe lâu dài. Để giảm thiệt hại, bà con cần hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục đúng kỹ thuật. Dưới đây là 5 lý do phổ biến nhất và hướng xử lý cụ thể.

I. Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do thiếu dinh dưỡng

Trong toàn bộ chu kỳ sinh trưởng, giai đoạn mang hoa và trái non là lúc cây sầu riêng cần nhiều dinh dưỡng nhất. Nếu cây không được chăm sóc kỹ, bón phân không cân đối, hoặc đất đã bạc màu mà chưa được cải tạo thì rất dễ xảy ra hiện tượng sầu riêng xổ nhụy bị rụng bông. Nguyên nhân chủ yếu là do cây không đủ nguồn chất để nuôi hoa, dưỡng trái, dẫn đến rụng hàng loạt.

1. Trường hợp 1: Vườn trồng xen, ít chăm sóc – cây bị thiếu dinh dưỡng nền

Nhiều vườn trồng xen canh sầu riêng với các loại cây khác (chuối, mít, tiêu…) không được bón phân thường xuyên hoặc chỉ bón qua loa. Khi cây thiếu chất, nhất là trong giai đoạn cần nuôi hoa, nó sẽ ưu tiên giữ thân – lá và “cắt” phần hoa. Hiện tượng rụng bông lúc này là phản ứng tự nhiên để bảo vệ cây mẹ.

Cây thiếu đạm, lân, kali và vi lượng sẽ không thể tổng hợp amino acid – đây là hợp chất cần thiết để hoa phát triển, nhụy bung đều, bám tốt vào trụ hoa. Khi không đủ acid amin, cây sẽ tự phân giải protein sẵn có trong mô sống, tức là tự “ăn thịt mình”, gây rối loạn trao đổi chất và làm rụng bông nhanh chóng.

Ngoài ra, tình trạng thiếu dinh dưỡng còn làm lá non mỏng, cơi đọt yếu, không đủ xanh. Những cây như vậy dễ bị nấm bệnh và rầy xanh tấn công, khiến tình hình thêm nghiêm trọng.

Biện pháp xử lý:

- Bà con cần bổ sung phân hữu cơ như đạm cá, humic, phân chuồng hoai mục, kết hợp NPK 15-15-15 hoặc 16-16-16 đều nhau.

- Trước khi làm bông 2–3 tháng, pha: 3L đạm cá + 0,5kg humic + 200–300g NPK + 200L nước, tưới vòng quanh tán cây.

- Duy trì tưới định kỳ mỗi 20–25 ngày để cây phục hồi nền dinh dưỡng.

Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do thiếu dinh dưỡng (Ảnh Internet)

2. Trường hợp 2: Cây vừa mang hoa, vừa đi đọt – nguồn nuôi bị chia sẻ

Một số vườn dù có bón phân vẫn gặp hiện tượng rụng bông vì cây vừa ra hoa vừa phát triển cơi đọt mới. Đây là tình trạng phổ biến ở các vườn chăm sóc không kiểm soát chặt thời điểm tưới nước, hoặc cây đã “quen lệ” đâm đọt đúng lúc xổ nhụy.

Khi hoa vừa xổ, nếu cây đi đọt mạnh ở đầu cành sẽ khiến toàn bộ dưỡng chất bị hút về đọt non. Lúc này, bông và trái non sẽ không được nuôi đủ, dễ rụng chỉ sau vài ngày, hoặc hoa chưa kịp thụ phấn đã héo. Trái có đậu thì cũng teo cuống, không phát triển.

Cây đi đọt vào giai đoạn này rất nhạy cảm với thời tiết, đặc biệt là nếu gặp mưa hoặc nắng đột ngột. Đọt non sẽ kéo theo cả bộ hoa yếu dần, làm rụng đồng loạt, giảm hẳn tỷ lệ đậu trái.

Giải pháp khắc phục:

- Không nên dùng thuốc hãm đọt mạnh vì dễ làm cây suy kiệt, mất sức đề kháng.

- Áp dụng biện pháp dìu đọt sinh học:

• Pha 2L đạm cá + 300g humic + 200L nước, tưới gốc kết hợp bón NPK 30-10-10 + TE để đọt đi nhanh rồi dừng sớm.
• Tưới 2 lần, mỗi lần cách nhau 7 ngày – giúp cây không bị kéo dài thời gian phân chia dưỡng chất.

- Có thể kết hợp phun vi lượng Bo – Canxi để giữ chắc cuống bông, tăng tỷ lệ thụ phấn.

>>>Xem thêm: CÁCH TƯỚI NƯỚC KHI SẦU RIÊNG XỔ NHỤY: KỸ THUẬT CHUẨN ĐỂ CÂY ĐẬU TRÁI NHIỀU

II. Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do cây ra đọt trùng lúc mang bông

Giai đoạn cây mang hoa là thời điểm cần ổn định sinh lý. Nếu lúc này cây lại ra đọt non, quá trình phát triển sẽ bị phân tán nguồn nuôi. Đây là nguyên nhân khiến cây không tập trung dinh dưỡng cho bông, làm bông xổ yếu, nhụy ngắn, hoa không thụ phấn được hoặc dễ rụng ngay sau khi thụ phấn.

Hiện tượng này thường xảy ra khi cây không được kiểm soát tưới nước kỹ. Nhiều vườn sau thời gian khô hạn tưới nước đột ngột hoặc gặp mưa nhẹ liên tục, cây sẽ tự động bung cơi đọt dù đang giai đoạn ra hoa.

Khi đi đọt trùng lúc mang bông, cây bị mất cân bằng hormone sinh trưởng. Đọt sẽ kéo dưỡng chất về phần sinh trưởng, làm suy yếu phần sinh sản (hoa), từ đó dẫn tới rụng bông.

Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do cây ra đọt trùng lúc mang bông (Ảnh Internet)

Hướng xử lý hiệu quả:

- Tránh để cây “khát” lâu rồi tưới đột ngột – nên tưới từ từ theo phương pháp “nhấp nước”.

- Tăng cường bón đạm cá + humic + NPK có tỷ lệ lân và kali cao, giúp nuôi hoa, giữ mầm bông khỏe.

- Nếu đã đi đọt, có thể dìu đọt bằng hỗn hợp 2L đạm cá + 300g humic + NPK 30-10-10 + TE, giúp cơi đọt phát triển xong nhanh rồi dừng lại.

- Bổ sung thêm Bo, Canxi, giúp giữ chắc cuống hoa và tăng khả năng đậu trái.

III. Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do sốc nước

Sốc nước là hiện tượng rất dễ xảy ra trong vụ thuận, khi cây vừa trải qua thời gian khô hạn rồi bất ngờ gặp mưa trái mùa hoặc được tưới quá nhiều trong thời gian ngắn. Cây không kịp thích nghi, rễ bị ngộp, gây stress sinh lý và dẫn đến rụng bông, rụng trái non.

Cây sầu riêng có hệ rễ ngang, nằm gần mặt đất. Nếu nước tưới thấm xuống nhanh quá hoặc đọng lại quá lâu, rễ sẽ mất oxy, ngừng hoạt động. Lúc này, quá trình hút dưỡng chất lên bị gián đoạn, bông và trái sẽ là phần đầu tiên bị ảnh hưởng.

Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do sốc nước (Ảnh Internet)

Dấu hiệu sốc nước:

• Rụng bông nhanh sau trận mưa nhỏ.
• Lá hơi ngả vàng, cây không bung cơi tiếp.
• Trái non mới đậu bị rụng hàng loạt sau vài ngày.

Biện pháp phòng tránh và xử lý:

- Tưới nước theo phương pháp “nhấp nước”: mỗi lần chỉ 10–15 phút, tăng dần mỗi ngày để cây thích nghi.

- Đào rãnh thoát nước quanh gốc, tránh để vườn bị úng khi có mưa bất ngờ.

- Dùng chất cải tạo đất (như humic, EM gốc) giúp tăng độ thoáng khí cho đất, cải thiện hấp thu ở rễ.

- Hạn chế tưới vào giữa trưa – thời điểm rễ hoạt động yếu nhất.

IV. Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do sốc nhiệt

Chênh lệch nhiệt độ lớn giữa ngày và đêm, nắng nóng liên tục xen lẫn mưa trái mùa là những nguyên nhân gây sốc nhiệt ở cây sầu riêng. Khi cây bị sốc nhiệt, hoạt động hô hấp và trao đổi chất rối loạn. Hệ quả là hoa rụng sớm, trái non không giữ được.

Hiện tượng sốc nhiệt thường xuất hiện rõ vào những ngày trời nắng gay gắt ban ngày, đêm lại mưa hoặc sương lạnh. Cây không kịp điều chỉnh nội tiết tố để thích nghi, dẫn đến hoa khô, héo nhụy hoặc trái non teo lại.

Cách nhận biết sốc nhiệt:

• Hoa nở không đều, nhiều hoa không bung nhụy.
• Trái rụng rải rác mỗi buổi sáng.
• Lá trên đầu cành xoăn nhẹ, màu xám xanh.

Giải pháp khắc phục:

- Tưới nước vào sáng sớm hoặc chiều mát, không tưới giữa trưa để giảm nhiệt độ đột ngột cho rễ.

- Giữ lớp cỏ thấp quanh tán cây, vừa tránh nóng đất, vừa điều hòa ẩm độ.

- Phun hỗn hợp silic + canxi + Bo giúp cây tăng khả năng chống sốc, ổn định tế bào khi thay đổi nhiệt độ.

- Sử dụng vôi nông nghiệp rải quanh gốc (liều lượng hợp lý) để giữ pH ổn định và giảm hấp thu nhiệt mặt đất.

>>>Xem thêm: Hướng Dẫn Chi Tiết Cách Xử Lý Sầu Riêng Xổ Nhụy Đi Đọt

V. Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do sâu, bệnh hại tấn công

Giai đoạn sầu riêng đang mang hoa và trái non là lúc cây yếu nhất, dễ tổn thương nhất. Đây cũng là thời điểm mà nhiều loại sâu, bệnh tấn công âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề. Nếu không kiểm tra kỹ và xử lý kịp thời, hoa sẽ hỏng nhanh, trái non dễ rụng sớm, thậm chí cả chùm.

Không giống như các tác nhân sinh lý như thiếu dinh dưỡng hay sốc nước, sâu bệnh thường không biểu hiện rõ trong ngày đầu, mà chỉ thấy khi cây đã mất sức, cuống hoa đã đen hoặc bông đã khô. Vì vậy, việc chủ động phòng bệnh ngay từ đầu vụ là yếu tố sống còn.

Các đối tượng gây hại điển hình:

- Bọ xít muỗi: Chúng chích vào phần nhụy hoa, khiến nhụy bị đen, hoa khô héo rồi rụng. Bọ hoạt động mạnh vào sáng sớm và chiều tối, khó phát hiện nếu không quan sát kỹ từng chùm bông.

- Rầy xanh, nhện đỏ: Chúng không tấn công trực tiếp hoa nhưng hút dịch lá non, làm suy yếu toàn bộ tán cây. Lá mất khả năng quang hợp, kéo theo hoa thiếu dưỡng chất, dễ rụng.

- Bệnh thán thư: Là bệnh rất nguy hiểm trong mùa mưa, tấn công cuống hoa và trái. Cuống sẽ chuyển nâu, khô lại và rụng nguyên chùm. Trên bông còn để lại các đốm nâu đen hoặc mốc nhẹ.

- Đốm rong, rỉ sắt: Xuất hiện khi vườn có độ ẩm cao, nhất là ở những cây cành thấp, tán rậm, không thông thoáng. Bệnh làm hỏng mô hoa, gây héo sớm hoặc thối nhẹ.

Sầu riêng xổ nhụy bị rụng do sâu, bệnh hại tấn công (Ảnh Internet)

Giải pháp phòng và trị bệnh hiệu quả:

- Phòng là chính: Bắt đầu phun ngừa ngay từ lúc cây nhú mắt cua, tiếp tục đến khi trái lớn cỡ 3–5cm. Giai đoạn này phải duy trì đều đặn 7–10 ngày/lần, không được ngắt quãng.

- Luân phiên hoạt chất: Dùng xen kẽ các nhóm thuốc như Mancozeb, Phosphonate, Hexaconazole, Copper Hydroxide để tránh lờn thuốc. Không nên phun một loại liên tục nhiều lần.

- Ưu tiên giải pháp sinh học: Với các vườn làm theo hướng an toàn, nên dùng thuốc thảo mộc hoặc sinh học có nguồn gốc rõ ràng. Vừa phòng bệnh tốt, vừa bảo vệ thiên địch như ong, kiến vàng – những “người bạn” của vườn cây.

- Thời điểm phun thuốc: Chỉ phun vào sáng sớm hoặc chiều mát, khi lá khô và không có mưa. Tránh phun giữa trưa nắng vì cây dễ sốc nhiệt, thuốc dễ bốc hơi, không hiệu quả.

>>>Xem thêm: Chăm Sóc Sầu Riêng Sau Khi Xổ Nhụy: Bí Quyết Cho Vườn Trái Sum Suê

Sầu riêng xổ nhụy bị rụng là vấn đề không thể chủ quan nếu bà con muốn đạt năng suất cao. Hiểu đúng nguyên nhân, can thiệp đúng thời điểm sẽ giúp giữ bông, dưỡng trái khỏe, tăng chất lượng vụ mùa. Chăm cây đúng kỹ thuật ngay từ đầu là yếu tố then chốt quyết định thành công. Đầu tư kiến thức là cách bảo vệ thành quả bền vững nhất.

Bài viết mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn phù hợp với tình trạng thực tế mỗi vườn, bà con vui lòng liên hệ hotline kỹ thuật của Vật tư Nông Nghiệp Bích Trâm:

- Hotline: 0326.208.405 hoặc 032.669.3970