BỆNH LEM LÉP HẠT TRÊN CÂY LÚA: NGUYÊN NHÂN VÀ CÁCH PHÒNG TRỪ

Bệnh lem lép hạt trên cây lúa là một trong những vấn đề nghiêm trọng mà bà con nông dân thường gặp phải. Khác với các loại sâu bệnh hại lúa khác, bệnh này có thể do nhiều tác nhân khác nhau gây ra, làm cho việc nhận diện và phòng trừ trở nên khó khăn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về bệnh lem lép hạt, nguyên nhân, triệu chứng, cũng như các biện pháp phòng trừ hiệu quả.

1. Bệnh lem lép hạt lúa là gì?

Bệnh lem lép hạt là hiện tượng hạt lúa bị lửng (bên trong có rất ít gạo) hoặc bị lép (bên trong hoàn toàn không có gạo). Khi cây lúa bị bệnh này, triệu chứng có thể đi kèm với hiện tượng đổi màu của vỏ và hạt gạo, tùy thuộc vào tác nhân gây bệnh. Bệnh lem lép hạt không chỉ làm giảm năng suất mà còn làm giảm chất lượng gạo, gây thiệt hại về kinh tế cho bà con nông dân. Đặc biệt, lúa bị lem lép hạt không thể dùng làm giống. Hiện nay, tình trạng bệnh này xảy ra hầu như ở tất cả các giống lúa và chân ruộng, chỉ khác nhau về mức độ thiệt hại. 

Bệnh lem lép hạt là hiện tượng hạt lúa bị lửng bên trong có rất ít gạo hoặc bị lép bên trong hoàn toàn không có gạo 

>>> Xem thêm: Bệnh hại lúa nỗi ám ảnh của người nông dân và giải pháp phòng trừ hiệu quả  

2. Nguyên nhân gây nên bệnh lem lép hạt trên cây lúa

Bệnh lem lép hạt bắt đầu phát sinh và gây hại từ giai đoạn lúa trổ bông trở đi, đặc biệt là từ thời điểm lúa trổ bông đến khi chín sữa. Thời điểm này thường rơi vào những tháng có nhiệt độ thấp, độ ẩm không khí cao và lượng mưa lớn. Điều này khiến cho khả năng nhiễm bệnh của lúa tăng cao. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra hiện tượng lem lép hạt ở lúa:

2.1. Nhện gié

Nhện gié sống trong các bẹ lá lúa, và khi mật độ nhện tăng cao, chúng có thể bò lên bông lúa và chích hút các gié lúa đang phát triển. Hậu quả là các hạt lúa sẽ bị lép, làm giảm năng suất đáng kể.

2.2. Nấm

Có tới 12 loại nấm khác nhau có khả năng gây ra bệnh lem lép hạt trên lúa, trong đó Pyricularia oryzae, Alternaria padwickii, và Bipolaris oryzae là một số loại phổ biến nhất. Nấm chính là tác nhân quan trọng nhất gây ra hiện tượng này.

2.3. Vi khuẩn

Vi khuẩn Pseudomonas glumae là một trong những tác nhân gây bệnh lem lép hạt. Chúng có thể tồn tại trong tàn dư của vụ trước hoặc trong đất, nước. Khi lúa nhiễm khuẩn, hạt sẽ thối đen hoặc xuất hiện vết bệnh trên vỏ hạt.

2.4. Các nguyên nhân khác

Trên những chân đất ruộng nhiễm phèn hay mặn, các bệnh như gạch nâu và đốm nâu cũng phát triển mạnh, làm gia tăng khả năng lem lép hạt. Cỏ dại cũng là một nguồn lây nhiễm cho nấm bệnh phát tán trong ruộng lúa. 

Thời điểm này thường rơi vào những tháng có nhiệt độ thấp, độ ẩm không khí cao và lượng mưa lớn 

>>> Xem thêm: Cách bổ sung canxi cho cây trồng hướng dẫn chi tiết và hiệu quả  

3. Nhận biết triệu chứng bệnh lem lép hạt lúa

3.1. Lép vàng

Triệu chứng này thường do vi khuẩn gây ra. Khi lúa trổ, vi khuẩn tấn công vào bên trong hạt. Các nhánh gié có hạt nhiễm bệnh sẽ không thụ phấn được và có dấu hiệu lép vàng hoặc xanh nhạt. Khi tách vỏ trấu của hạt bị bệnh, có thể thấy phôi nhũ bị thối.

3.2. Lép đen

Dấu hiệu lép đen thường do nấm gây ra. Hạt bị nhiễm nấm sẽ có vết màu tím hoặc nâu nhạt, và khi độ ẩm không khí cao, bên ngoài sẽ xuất hiện lớp phấn trắng. 

Lép vàng, lép đen là những triệu chứng bệnh lem lép hạt lúa 

4. Biện pháp phòng trừ bệnh lem lép hạt trên lúa

4.1. Biện pháp canh tác

- Chọn giống lúa: Sử dụng giống lúa không có bệnh, tránh lấy lúa ở những ruộng đã nhiễm bệnh để làm giống cho vụ sau.

- Chuẩn bị giống: Trước khi ngâm ủ, phơi khô và quạt sạch lúa giống để loại bỏ những hạt lép lửng, mang mầm bệnh.

- Sạ đúng mật độ: Sạ với mật độ từ 100 – 120 kg/ha để cây lúa phát triển khỏe mạnh.

- Bón phân cân đối: Bón phân cân đối giữa đạm, lân và kali để cây lúa sinh trưởng tốt. Tránh bón dư đạm trong giai đoạn nuôi hạt.

4.2. Biện pháp hóa học

- Xử lý giống trước khi ngâm ủ: Đảm bảo giống sạch bệnh trước khi gieo.

- Phòng trừ bệnh tổ hợp: Kiểm soát các bệnh như đạo ôn, bạc lá và khô vằn trước khi lúa trổ.

- Sử dụng thuốc trị bệnh: Sử dụng các loại thuốc trị bệnh lem lép hạt lúa phổ rộng để phòng trừ nấm và vi khuẩn hiệu quả. 

>>> Xem thêm: Cách bón vôi cho cây sầu riêng hướng dẫn chi tiết và hiệu quả  

Hy vọng rằng những thông tin hữu ích về bệnh lem lép hạt trên cây lúa sẽ giúp bà con nông dân kịp thời phát hiện và áp dụng các biện pháp phòng trừ hiệu quả, nhằm bảo vệ mùa màng. Hãy cùng nhau chăm sóc cây lúa để có những vụ mùa bội thu. 

Bài viết mang tính chất tham khảo. Để được tư vấn phù hợp với tình trạng thực tế mỗi vườn, bà con vui lòng liên hệ hotline kỹ thuật của Vật tư Nông Nghiệp Bích Trâm:

- Hotline: 0326.208.405 hoặc 032.669.3970