KỸ THUẬT TRỒNG VÀ CHĂM SÓC CÂY CHÔM CHÔM

Chôm chôm được trồng nhiều ở vùng nhiệt đới, mang lại nguồn thu kinh tế cao cho người nông dân. Để chôm chôm cho năng suất cao đòi hỏi nhà vườn cần phải có kiến thức đầy đủ về cây trồng. Trong bài viết hôm nay, chúng tôi sẽ gửi tới quý bà con kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chôm chôm nhằm đạt kết quả tốt nhất.

Đặc điểm cây chôm chôm

Đặc điểm cây chôm chôm

Ở nước ta, chôm chôm được trồng nhiều ở Đông Nam Bộ, Tây Nguyên. Trong những năm trở lại đây, do nhu cầu cây ăn trái tăng nên diện tích trồng cây chôm chôm cũng ngày càng tăng cao.

Chôm chôm có thể trồng ở nhiều loại đất như: phù sa thoát nước tốt, đất thịt pha cát, đất đỏ bazan, tầng canh tác dày, thoát nước tốt và  độ pH từ 4,5 - 6,5, lượng mưa hàng năm  từ 2000 – 5000 mm.

Có thể kể tên một số giống chôm chôm nổi tiếng ở nước ta: chôm chôm trốc; chôm chôm nhãn; chôm chôm Dính; chôm chôm Thái…

Các biện pháp nhân giống cây chôm chôm

Kỹ thuật trồng cây chôm chôm

•             Gieo hạt

Phương pháp nhân giống này không được nhà vườn áp dụng nhiều do lâu cho trái và tỉ lệ hoa đực nhiều. Do đó, phương  pháp gieo hạt thường được nhà vườn dùng để lấy gốc ghép.

Cách thực hiện: Bà con gieo thẳng hạt xuống nền đất hoặc làm luống để gieo. Luống có thể rộng từ 1 – 1,2m, cao 20 – 30cm để hạn chế ngập úng.

Hạt chôm chôm sau khi đã tách vỏ và phần thịt, bà con đem gieo ngay và tưới đẫm nước. Sau đó sử dụng một lớp đất mỏng để phủ lên. Cũng có thể dùng lưới nông nghiệp để che chắn. 

Sau khi cây chôm chôm phát triển được 9 – 12 tháng, bà con có thể sử dụng để làm gốc ghép. Nên chọn những cây có thân thẳng, không bị sâu bệnh, cao từ 90 – 100cm, đường kính cây khoảng 1,5cm.

•             Phương pháp ghép: là phương pháp nhân giống chôm chôm phổ biến nhất. Bà con có thể ghép cửa số, ghép mắt nhỏ, ghép đoạn cành.

+  Đối với phương pháp ghép đoạn cành

Sau khi chọn được gốc ghép, bà con cắt đôi thân gốc ghép ( từ mặt bầu lên vị trí cắt khoảng 20 – 25cm) sau đó dùng dao rạch dọc thân ghép khoảng 1,5 – 2cm.

Trên chồi ghép đã cắt bỏ lá xong thì bà con tiến hành cắt gốc chồi ghép thành hình chữ V (khoảng 1,5 – 2cm) vừa với vết chẻ ở gốc ghép.

Cuối cùng, dùng dây nilon quấn chặt lại, đảm bảo nước không thấm vào làm hỏng vết ghép.

+ Chiết cành chôm chôm

Sau khi chọn được cành chiết, bà con sử dụng dao hoặc kéo khoanh tròn cành chiết, hai đầu vết chiết nên cách nhau 4 – 6cm và cách gốc khoảng 20 – 25cm. Dùng mũi dao tách vỏ, rồi dùng giá thể đã chuẩn bị (xơ dừa, rễ bèo…) đắp vào vết chiết. Cuối cùng sử dụng bao nilon bọc ngoài giá thể. Và dùng dây quấn chặt để tránh nước mưa chảy vào làm thối vết chiết.

Sau từ 3 - 4 tháng khi vết chiết bắt đầu ra rễ, tiến hành chuyển cành chiết sang bầu khảng 5 - 6 tháng là có thể trồng.Tuy nhiên sau khi vết chiết ra rễ, bà con cũng có thể trồng trực tiếp nhưng nhưng làm như thế cây sẽ yếu và khả năng thành công thấp.

Kỹ thuật trồng mới chôm chôm

Trồng và chăm sóc chôm chôm

Tùy vào địa hình cũng như điều kiện tự nhiên của vùng trồng mà có thể chia mật độ trồng và chuẩn bị đất trồng khác nhau, mật độ trồng trung bình cách nhau là 8 - 12m.

Chúng ta có thể dùng phương pháp đắp ụ trên đất để giúp cây không bị ngập úng cục bộ đồng thời có thể áp dụng được các biện pháp kỹ thuật kích thích ra hoa đậu quả sớm.

Nếu trồng theo cách đắp ụ, cần chú ý bồi ụ thật kỹ để tránh tình trạng sạt lở đất ảnh hưởng không tốt đến bộ rễ của cây. Riêng đối với Đồng bằng sông Cửu Long căn cứ vào mực nước mà bà con đắp ụ hoặc lên liếp tối thiểu cao hơn mặt nước từ 80 – 100cm và hố trồng căn cứ vào mặt liếp mà vận dụng.

Quy cách hố trồng: Có thể đào với khoảng cách 60 x 60 x 60cm đến 80 x 80 x 80cm.

Khi làm bồn xong nên tiến hành bón lót 2 - 3kg phân bón hữu cơ OBI - Ong Biển 03 đặc biệt/gốc. Đảo đều với đất, sau đó tưới nước giữ ẩm sau 20 - 30 ngày mới xuống giống sẽ giúp cây phát triển tốt và tăng khả năng đề kháng sâu bệnh hại về sau.

Kỹ thuật bón phân cho cây chôm chôm

Chăm sóc cây chôm chôm 

Giai đoạn kiến thiết

Năm 1: Sau khi trồng cứ 1 - 1,5 tháng nên bón phân 1 lần, bón cho mỗi gốc 0,2 - 0,5kg phân bón hữu cơ OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc OBI - Ong Biển 03 thường.

Năm 2: Lượng bón cần cho một gốc là 5 - 10kg phân bón hữu cơ OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc OBI - Ong Biển 03 thường, chia thành 2 lần để bón vào đầu và cuối mùa mưa.

Nếu chủ động được nguồn nước bà con nên chia nhỏ số lần bón theo mỗi đợt cơi, bón 5 - 6 lần/năm mỗi gốc 1 - 2kg phân bón OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc 5kg OBI - Ong Biển 03.

Năm 3: Cây bắt đầu ra quả, lượng bón cần cho một cây là 8 - 12kg OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc OBI - Ong Biển 03 thường, chia thành 2 lần bón vào trước ra hoa và sau khi thu hoạch.

Nếu chủ động được nguồn nước nên chia nhỏ số lần bón như năm thứ 2 nhưng tập trung cho 2 lần chính là lúc trước ra hoa và sau khi thu hoạch.

Giai đoạn kinh doanh

Lần 1: Sau khi thu hoạch quả cần tiến hành vệ sinh vườn, cắt tỉa cành, đồng thời bón cho mỗi gốc 4 - 6kg phân bón hữu cơ OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc OBI - Ong Biển 03 thường.

Lần 2: Trước khi ra hoa (khi đợt đọt thứ 2 chuyển từ màu nâu nhạt sang màu xanh đọt chuối): lượng bón cho mỗi gốc từ 4 - 5kg phân bón hữu cơ OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hoặc OBI - Ong Biển 03 thường. Bổ sung thêm ít lân và kali để cây cứng cáp và tăng khả năng phân hóa mầm hoa.

Lần 3: Sau khi đậu trái 20 – 30 ngày, cần bón cho mỗi gốc 4 - 5kg phân bón OBI - Ong Biển 04 khoáng hoặc OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hay OBI - Ong Biển 03 kết hợp cũng kali để trái đều đẹp và giảm tỷ lệ rụng do thiếu dinh dưỡng.

Lần 4: Sau khi đậu trái 60 - 70 ngày, nên bón cho mỗi gốc 4 - 5kg phân bón OBI - Ong Biển 04 khoáng hoặc OBI - Ong Biển 03 đặc biệt hay OBI - Ong Biển 03 bổ sung thêm kali để trái đều đẹp tăng phẩm chất.

Phương pháp bón phân: bón xung quanh gốc theo hình chiếu  của tán cây, không bón quá gần gốc, cần tưới nước ngay sau khi bón, không để quá lâu làm giảm chất lượng phân bón.

Nếu chủ động được nguồn nước nên chia nhỏ số lần bón như giai đoạn kiến thiết, tuy nhiên vẫn tập trung phân bón cho 4 lần chính như trên.

Tùy vào năng suất và thổ nhưỡng của từng vùng mà bà con cân đối lượng phân bón sao cho phù hợp. Những năm sau để đảm bảo cây chôm chôm cho quả ổn định, lượng phân bón cần được tăng dần lên trung bình 2 - 3kg mỗi năm.

Kỹ thuật tỉa cành để tạo tán cây chôm chôm

Kỹ thuật tỉa cành chôm chôm

Thông thường việc tỉa cành cây chôm chôm được chia làm hai giai đoạn: thời kỳ kiến thiết cơ bản và thời kỳ sau thu hoạch.

Trong thời kỳ kiến thiết cơ bản

Thời kỳ này, cần loại bỏ các cành sâu bệnh, cành khô, cành mọc vượt.

Lần 1: Khi thân cây đạt chiều cao khoảng 80 – 90cm thì bà con cần bấm đọt cây, loại bỏ những cành yếu, sâu bệnh bà con chỉ nên để lại 2 – 3 chồi khỏe mạnh.

Lần 2: Khi các cành cấp 1 đã phát triển được 70 – 80cm thì bà con tiếp tục bấm đọt. Để lại khoảng 2 chồi khỏe mạnh để tiếp tục phát triển cành cấp 3.

Lưu ý: đến khi cành cấp 3 phát triển thì không cần giới hạn số lượng, tuy nhiên vẫn cần tỉa bỏ bớt những cành yếu, sâu bệnh cây phát triển tốt và cân đối. Đặc biệt 3 năm đầu phát triển của cây, bà con nên tiến hành tỉa cành thường xuyên để cây có bộ khung chắc, chống gãy đổ.

Thời kỳ sau thu hoạch

Thời kỳ này bà con chỉ cần loại bỏ những cành sâu bệnh, cành khô. Sau khi cắt tỉa cành bà con cần bổ sung thêm phân, tưới nước để cây phục hồi.

Tạo tán cho cây chôm chôm

Bà con có thể tạo tán cây hình mâm xôi hoặc hình cầu. Thông thường việc tạo tán được thực hiên cùng thời điểm với tỉa cành. Việc tạo tán sẽ giúp cho cây chôm chôm có bộ khung chắc, tránh đổ ngã trong mùa mưa, hạn chế nấm bệnh phát triển.

Sâu bệnh hại trên cây chôm chôm

Sâu bệnh hại chôm chôm

•             Bệnh phấn trắng

Bệnh phấn trắng do loại nấm Oidium sp gây nên. Nấm này xuất hiện nhiều khi độ ẩm không khí cao, nhiệt độ thấp. Nấm xuất hiện ở hoa, trái non và cả lá non. Khi bệnh xuất hiện với mật độ cao sẽ khiến trái bị biến dạng, rụng trái, lá non làm giảm năng suất và hạn chế khả năng phát triển của cây.

•             Bệnh thối trái

Bệnh xuất hiện ở những trái chín gặp thời tiết nóng, lượng mưa nhiều, vườn cây rậm rạp, thiếu ánh sáng.

Biểu hiện ban đầu của bệnh là xuất hiện những đốm nhỏ, sau khi gặp điều kiện thời tiết thuận lợi, bệnh sẽ phát triển nhanh và lây lan khiến trái bị thối nhũn và rụng làm giảm năng suất.

•             Bệnh bồ hóng

Bệnh thường xuất hiện ở lá và trái của cây chôm chôm. Dấu hiệu nhận biết bệnh là những đốm với sợi nấm có màu đen như bồ hóng bám trên mặt lá, trái. Bệnh xuất hiện gây hại làm trái bị rụng, giảm giá trị thương phẩm và năng suất, cây khó quang hợp và tổng hợp chất dinh dưỡng.

•             Bệnh cháy lá

Bệnh phổ biến vào mùa nắng  ở trên các lá trưởng thành khiến lá bị cháy, khô, bắt đầu từ phần ngọn lá vào cuống lá. Bệnh xuất hiện làm giảm khả năng quang hợp, tổng hợp chất dinh dưỡng của cây.

•             Rệp sáp

Là một trong những loại gây hại phổ biến ở cây chôm chôm. Rệp gây hại ở tất cả thời kì của của trái, đặc biệt là lúc trái non khiến trái bị rụng, rệp sáp phát triển tạo điều kiện thuận lợi làm bệnh bồ hóng phát triển.

•             Sâu ăn bông

Khi còn nhỏ, ấu trùng của sâu bám sát vào bông nên rất khó phát hiện, sâu trưởng thành ăn trụi các bông của cây, sâu tấn công từ khi bông vừa nhú ra cho tới giai đoạn đậu trái làm giảm năng suất của chôm chôm.

•             Sâu đục quả

Sâu hoạt động chủ yếu vào buổi tối, các con cái đẻ trứng lên cuống hoặc thân của chôm chôm non. Sâu non chui vào và ăn sâu vào phần thịt quả. Sâu gây hại từ khi trái non đến khi thu hoạch, làm năng suất, chất lượng trái giảm.

Thu hoạch và bảo quản chôm chôm

Thu hoạch và bảo quản chôm chôm

Tùy vào từng giống cây mà thời điểm thu hoạch thích hợp sẽ khác nhau. Thường từ khi chôm chôm ra hoa cho đến khi thu hoạch là 3,5 – 4 tháng. 

Bà con không nên tiến hành thu hoạch một lần, mà nên chia thành nhiều đợt thu hoạch khác nhau để trái có sự đồng đều, mẫu mã đẹp và tránh được côn trùng sâu hại tấn công.

Trên đây là những chia sẻ về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây chôm chôm hiệu quả. Tuy nhiên để đảm bảo cây trồng phát triển tốt nhất bà con cũng cần lưu ý thêm về tình trạng ra hoa cách năm ở cây để khắc phục kịp thời. Hi vọng bài chia sẻ này sẽ hữu ích với bà con. Chúc bà con thu được những vụ mùa bội thu.

Nguồn: VTNN Bích Trâm tổng hợp