LỢI ÍCH KÉP TỪ TRỒNG CÂY ĂN TRÁI XEN CANH CÀ PHÊ

Trong vài năm trở lại đây, khi sầu riêng ngày càng mang lại giá trị kinh tế cao thì người dân tại Tỉnh Kon Tum đã mạnh dạn hơn trong việc trồng xen cây sầu riêng trong vườn cà phê. Bởi vì cà phê là loại cây ưa bóng mát còn sầu riêng là loại cây phù hợp với điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng nơi đây.

Ông Phạm Đình Dũng, một trong những nông dân tiên phong (thôn Đăk Kđem, xã Đăk Ngọk, huyện Đăk Hà) trong việc trồng xen canh cây ăn trái trong vườn cà phê và đang được hưởng trái ngọt khi thu được lợi nhuận cao từ mô hình này. Sau hơn 10 năm thử sức với mô hình cà phê, sầu riêng, bơ ông đã thu được hiệu quả kép.  

Trước đây, cũng như nhiều hộ dân trong thôn, gia đình ông Dũng chỉ trồng thuần cà phê trên diện tích hơn 3 ha. Những năm 2005, khi giá cá phê xuống thấp, ông đã nghĩ đến việc chuyển sang mô hình trồng cây ăn trái thay cho cà phê. Tuy nhiên, cây cà phê đang cho thu hoạch, chặt thì tiếc, ông tiến hành trồng xen canh cây ăn quả. Ông nghĩ, sau này cây ăn quả lớn rồi ông sẽ quyết định.

Vậy là ông nhờ người quen mua sầu riêng cơm vàng, hạt lép ở Bến Tre về trồng. Ban đầu ông trồng 11 cây. Trong quá trình chăm sóc, ông thấy sự phát triển của cây sầu riêng không làm ảnh hưởng đế cây cà phê. Vì vậy ông quyết định giữ lại vườn cà phê. Điều quan trọng là cả hai loại cây đều cho năng suất và hiệu quả cao, mang lại hiệu quả kinh tế kép cho gia đình. Điều đó làm cho ông vô cùng phấn khởi.

Mô hình trồng xe cà phê và sầu riêng

Ông Dũng chia sẽ, ban đầu ông chỉ thử tìm 1 loại cây trồng mới để trồng thử trên vườn cà phê nhà mình. Không ngờ, cây sầu riêng hợp với đất nơi này nên sau 4 năm chăm sóc, ông đã thu được những quả bói đầu tiên. Tuy nhiên, ban đầu vì chưa nắm rõ kỹ thuật nên dù cây ra trái nhiều nhưng tỷ lệ đậu quả chưa cao. Sau đó, ông nhờ con trai tìm hiểu trên internet kỹ thuật chăm sóc, phòng bệnh cho cây, cách can thiệp để quả ra sớm, đậu nhiều, chín đều... và áp dụng cho những cây sầu riêng nhà mình. Từ đó, vườn sầu riêng cho quả nhiều, quả nhỏ được vài ký, quả to lên tới 5-6 kg. Thêm nữa sầu riêng chín sớm, bán được giá.

Mấy năm gần đây, tên tuổi sầu riêng nhà ông Dũng bắt đầu được nhiều người biết và tìm đến tận vườn để mua. Điều đặc biệt nữa là ông để sầu riêng chín tự nhiên, không cắt sớm nên hương vị sầu riêng rất đặc trưng, thơm ngọt đậm đà và an toàn cho sức khỏe.

Ông cho biết thêm, những cây sầu riêng cũng được hưởng lợi khi mình chăm sóc cà phê nên có thể nói việc xen canh là nhất cử lưỡng tiện. Với tôi, sầu riêng là cây xen canh nhưng giờ lại là cây cho thu nhập chính, hiệu quả gấp 2- 3 lần so với cà phê.

Với thành công từ mô hình trồng xen canh sầu riêng, từ năm 2012-2013, ông Dũng tiếp tục mạnh dạn mở rộng mô hình xen canh cây ăn trái trên vườn cà phê nhà mình. Tuy nhiên, lần này ông lại thử sức với cây bơ sáp trên diện tích hơn 4 ha cà phê. Sau ba năm xuống giống, những cây bơ đầu tiên đã cho thu bói; đến nay, vườn bơ xen canh của ông đã cho thu hoạch ổn định.

Mô hình trồng xen cà phê và bơ

Ông Dũng chia sẻ kinh nghiệm: Để việc trồng xen canh mang lại hiệu quả thì việc đầu tiên là nhà vườn phải cẩn thận, tỉ mỉ trong từng khâu cắt tỉa cành, phân chia ánh sáng hợp lý cho tất cả các loại cây. Ông cho biết, cà phê là cây thích hợp với cường độ ánh sáng trung bình, vì vậy, khi trồng xen sầu riêng, bơ với tỷ lệ phù hợp sẽ không khó trong việc điều chỉnh ánh sáng hài hòa cho cả 3 loại cây. Trong đó, cây sầu riêng, cây bơ sẽ đóng vai trò như những cây chắn gió và che bóng cho cà phê; nhờ đó, bà con sẽ tiết kiệm được lượng nước tưới trong mùa khô. Song điều quan trọng nhất trong việc trồng xen này là giúp cho nhà nông tránh được thua lỗ khi chỉ độc canh một loại cây trồng, trong trường hợp giá cà phê xuống thấp mình vẫn có nguồn thu từ các loại cây trồng khác. Hơn nữa, hiện nay, giá các loại trái cây như sầu riêng, bơ, luôn khá cao và ổn định. Vì vậy mô hình xen canh vẫn mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho nhà nông so với mô hình độc canh.

Thấy được hiệu quả kinh tế từ mô hình xen canh cây ăn quả trong vườn cà phê của cha mình, chị Phạm Thị Lượm - con gái ông Dũng cũng học tập và làm theo. Tuy nhiên, điểm khác là chị trồng xen cả sầu riêng và bơ trên vườn cà phê nhà mình. Với khoảng 20 cây sầu riêng đang cho bói, chị thu về gần 30 triệu đồng. Chi cho biết, từ sang năm, bơ sáp cũng bắt đầu cho thu quả.

Có thể nói, việc trồng xen cây ăn trái trong vườn cà phê là một phương thức đa dạng hoá cây trồng hay, tiết kiệm đất canh tác, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho nhà nông. Đây được xem là một trong những hướng đi quan trọng trong sản xuất nông nghiệp. Bởi bằng cách này, nông dân hạn chế được rủi ro mất mùa hay mất giá do độc canh. Đồng thời, đây cũng là cách giúp người dân tăng thu nhập trên cùng một đơn vị diện tích.

Bên cạnh đó, để hạn chế tối đa tác hại của thuốc bảo vệ thực vật ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe người tiêu dùng, bà con tham khảo thêm bài viết về những lợi ích của cỏ dại cho vườn cây ăn trái để có biện pháp quản lý cỏ dại hợp lý. Chúc bà con có những vụ mùa bội thu.

Nguồn: VTNN Bích Trâm Tổng hợp