LỢI ÍCH KHI SỬ DỤNG CÂY TRỤ SỐNG CHO HỒ TIÊU

Hồ tiêu là một loại dây leo, thân dài, nhẵn không mang lông, bám vào các cây khác bằng bộ rễ chắc khỏe của mình. Hồ tiêu có thể bám tốt trên trụ chết như trụ gỗ, trụ xi măng, gạch… hoặc trên các loại cây trụ sống như lồng mức, muồng đen, keo dậu, cau…Việc người dân sử dụng hợp lý cây trụ sống trong canh tác hồ tiêu là một trong những giải pháp hữu ích góp phần tạo ra một hệ sinh thái thích hợp cho cây hồ tiêu sinh trưởng, phát triển. Song song đó, hệ thống cây trụ sống còn giúp bảo vệ vườn tiêu phát triển ổn định trước những ảnh hưởng cực đoan của thời tiết và tình hình biến đổi khí hậu hiện nay.

Cây tiêu sống khỏe nhờ bám vào trụ sống

Ở các nước như Ấn Độ, Indonesia, Sri-Lan-ka…, nông dân thường cho cây tiêu leo lên các loại cây sống như cau, vông, anh đào (Glyricidia sepium), keo dậu, lồng mức, mít, cóc rừng, sồi lá bạc, xoài… Trong đó, mô hình trồng tiêu trên cây cau ở Ấn Độ cho hiệu quả kinh tế cao do cau là sản phẩm có giá trị và được sử dụng phổ biến ở đất nước này. Như vậy, ngoài nguồn thu nhập từ hồ tiêu thì nông dân Ấn Độ có có nguồn thu từ cây cau. Còn tại Sri-Lan-ka, nông dân trồng tiêu thường cho cây leo trên thân cây anh đào, do đó họ thường trồng cây anh đào trước khi trồng tiêu khoảng 6 tháng.

Kết quả nghiên cứu ở Ấn Độ và Sri-Lan-ka cho thấy, việc tận dụng tán lá của cây chủ che bóng cho cây tiêu ở một mức độ nhất định là cần thiết cho sinh trưởng và phát triển của cây tiêu. Cây hồ tiêu rất nhạy cảm với với chế độ chiếu sáng, ở các phần cây được chiếu sáng đầy đủ mang nhiều hoa quả hơn các phần bị che bóng rợp. Trong trường hợp che rợp thường xuyên thì năng suất thấp. Tuy nhiên, khi trồng dưới ánh sáng trực tiếp, không có cây che bóng, cây có biểu hiện rối loạn sinh lý. Một số nghiên cứu còn cho thấy trồng tiêu trên cây trụ sống làm giảm tỷ lệ bệnh đen trái. Dây tiêu leo bám lên cây trụ sống có tỷ lệ bệnh thấp hơn là phát triển trên cây trụ gỗ, kết quả làm tăng năng suất tiêu.

Cây tiêu được trồng trên thụ sống phát triển tốt

Tại Việt Nam, việc sử dụng các loại cây trụ sống trong sản xuất hồ tiêu của nông dân phụ thuộc vào đặc điểm của từng vùng và nguồn nguyên liệu sẵn có ở địa phương.

Ở vùng Đông Nam Bộ, nông dân chủ yếu trồng tiêu trên cây trụ sống như cây gòn, keo chiếm 92,0%; khoảng 7,5% các hộ dân trồng tiêu sử dụng trụ chết, còn lại 0,5% số hộ trồng hỗn hợp trụ sống xen trụ chết.

Vườn tiêu mới trồng sử dụng trụ sống

Riêng vùng Tây Nguyên, nông dân ngày càng quan tâm đến việc trồng cây trụ sống cho cây hồ tiêu, phổ biến nhiều vùng như Chư Kuin, Buôn Hồ (Đắk Lắk); Đắk Đoa, Mang Yang (Gia Lai). Loại cây trụ rất phổ biến được người dân sử dụng ở vùng này là cây muồng đen và cây keo dậu. Đây là những cây thuộc họ đậu, bộ rễ ăn sâu, vỏ nhám, tán lá nhỏ, và đặc biệt các loài cây này còn có khả năng cải tạo đất…

Thực tế cho thấy, tại Việt Nam cây tiêu leo bám trên trụ sống có khả năng sinh trưởng, phát triển tốt và cho năng suất ổn định hơn cây tiêu bám trên trụ chết. Tỷ lệ cây bị nhiễm các loại bệnh như bệnh vàng lá, bệnh chết nhanh, chết chậm có chiều hướng thấp hơn.

Các nghiên cứu cũng đã chứng minh chu kỳ khai thác của hồ tiêu trồng trên trụ sống dài hơn so với trồng trên trụ chết từ 20 – 50%; tuổi thọ vườn cây vì thế cũng được kéo dài. Ngoài ra, khi trồng tiêu trên trụ sống, người dân sẽ giảm chi phí đầu tư trong thời kỳ trồng mới. Bên cạnh đó, cây trụ sống có tác dụng điều hòa nhiệt độ, ẩm độ vườn tiêu, hạn chế tác hại của nắng nóng. Vì thế, các vườn tiêu trồng trên trụ sống có chu kỳ tưới dài hơn hơn từ 20 – 30% so với trồng trên trụ chết. Từ đó, giúp giảm giá thành, hạn chế rủi ro cho người trồng tiêu khi gặp điều kiện khô hạn.

Trụ sống giúp hạn chế nắng nóng cho cây tiêu

Từ kết quả nghiên cứu trên cho thấy để sản xuất hồ tiêu bền vững, ứng phó với thời điều kiện tiết khí hậu ngày càng khắc nghiệt, người dân nên lựa chọn trụ sống cho vườn cây hồ tiêu của mình.

Các cây trụ sống có thể được nhân giống bằng hạt hoặc giâm cành, chiết. Nếu bà con sử dụng cây gieo từ hạt, thông thường phải gieo cây trụ sống trước khi trồng tiêu từ 1 – 2 năm. Trong trường hợp bà con  trồng bằng cành giâm, chiết thì tiêu và cây trụ có thể được trồng cùng lúc. Đối với cây trụ mới trồng trong thời gian kiến thiết cơ bản, bà con không nên rong tỉa cây trụ sống nhiều vì có thể làm hạn chế đến sinh trưởng và phát triển của cây. Trong thời kỳ kinh doanh, bà con có thể rong tỉa định kỳ 2 -3 lần tùy loại cây trụ để đảm bảo năng suất tiêu.

Như vậy chúng tôi vừa chia sẽ đến bà con nông dân lợi ích của việc sử dụng trụ tiêu sống. Để cây sinh trưởng và phát triển tốt, bà con cần lưu ý phòng trừ dịch hại cây hồ tiêu khi thời tiết thay đổi thất thường. Chúc bà con có những vụ mùa bội thu!

Nguồn: VTNN Bích Trâm Tổng hợp