CÁCH TRỒNG VÀ CHĂM SÓC VƯỜN CÂY ĂN QUẢ ĐẢM BẢO AN TOÀN THỰC PHẨM

Hiện nay, sản xuất cây ăn quả đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm được chứng nhận bằng các tiêu chuẩn khác nhau như: VietGAP, GlobalGAP, ASEANGAP, sản phẩm hữu cơ…Để trồng và chăm sóc vườn cây ăn quả đạt tiêu chí an toàn thực phẩm, khi bắt đầu làm vườn trồng mới hay chăm sóc vườn cây kinh doanh cần tuân thủ một số nguyên tắc nhất định.

Đối với những vườn cây ăn quả trồng mới

Lựa chọn đất trồng cây ăn quả

- Lựa chọn đất trồng

Trước hết, phải lựa chọn vùng đất có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp đảm bảo yêu cầu sinh trưởng phát triển của cây ăn quả định trồng. Đất tốt, cùng với tầng canh tác dày sẽ giúp cây cho nhiều quả, chất lượng cao. Tuy nhiên hầu hết cây ăn quả lại thường được trồng ở vùng đất đồi dốc, lẫn sỏi đá. Nguyên tắc cơ bản của việc lựa chọn đất là phải xem xét về tầng đất canh tác đủ dày không để bảo đảm bộ rễ cây phát triển tốt, đồng thời phải gần nguồn nước tưới.

- Chọn cây giống

Chọn giống ây ăn quả cho năng suất cao

Sau khi xác định được loại cây ăn quả cần trồng, thì việc lựa chọn địa chỉ cung cấp giống cây cũng rất quan trọng, điều này quyết định đến sự phát triển lâu dài và hiệu quả sản xuất của cây. Chọn mua cây giống tốt ở những cơ sở sản xuất giống đảm bảo uy tín, cơ sở đã được nhà nước chứng nhận có vườn cây mẹ đạt tiêu chuẩn. Cơ sở cung cấp cây giống không chỉ đảm bảo được chất lượng cây giống (đúng giống, kích cỡ cây giống đạt yêu cầu, tỷ lệ cây sống cao...) mà còn cung cấp đầy đủ các thông tin về lý lịch giống, cây giống.

- Cây trồng xen canh

Cây trồng xen canh để tận dụng không gian ở những năm đầu khi cây trồng chính chưa khép tán. Lựa chọn cây trồng xen cần dựa vào một số đặc tính của cây để không cạnh tranh ánh sáng cũng như dinh dưỡng cùng cây trồng chính. Cây trồng xen canh cần nhanh cho thu hoạch, chịu bóng, bộ rễ phát triển không quá mạnh. Ngoài ra, nên chọn cây trồng xen có thể hỗ trợ cho cây trồng chính như hạn chế vấn đề xói mòn đất, hạn chế sâu bệnh hại, bổ sung hàm lượng mùn, đạm trong đất… sẽ đem đến nhiều lợi ích.

- Phân bón khi trồng và chăm sóc cây ăn quả

Cung cấp đầy đủ phân bón cho cây ăn quả

Phân bón dùng cho vườn cây ăn quả trồng mới gồm có phân hữu cơ (phân chuồng) và phân vô cơ. Phân hữu cơ cần phải được ủ hoai mục trước khi tiến hành bón lót. Phân vô cơ được sử dụng để bón lót và bón thúc giai đoạn sau khi trồng. Tuy nhiên, cần lưu ý về độ pH đất phù hợp với hầu hết cây ăn quả là khoảng 6,0-6,5. Vì vậy, đối với loại đất chua phải bổ sung thêm vôi bột bón lót giúp cân bằng độ pH trong đất.

- Chuẩn bị hố và trồng cây

Chuẩn bị hố trồng trước khi tiến hành trồng cây ít nhất 1 tháng. Kích thước hố trồng cần căn cứ vào loại cây ăn quả, tính chất đất và địa hình. Mật độ hố tùy theo từng loại cây, tuy nhiên cây non có thể trồng dày hơn, thậm chí gấp 2 lần để vườn cây nhanh khép tán, cho năng suất thu hoạch cao vào những năm đầu. Sau đó, tỉa cây để nhằm cố định khoảng cách cây lâu dài. Sau khi trồng cây, phải giữ ẩm và cố định cây ở vị trí đứng thẳng, không bị gió làm đổ ngã là công việc quan trọng nhất để đạt tỷ lệ cây sống cao và đồng đều.

Đối với vườn cây ăn quả đang kinh doanh

Chăm sóc cây ăn quả an toàn vệ sinh thực phẩm

- Quản lý bề mặt đất của vườn cây ăn quả

Chăm sóc cây và trồng xen cây ngắn ngày giúp cho bề mặt đất vườn cây ăn quả hạn chế bị xói mòn, không chai cứng, giảm độ phì thấp nhất. Một trong những giải pháp tốt là nên trồng cây che phủ đất cho vườn cây ăn quả. Hiện nay, có một số loại cây họ đậu rất thích hợp để che phủ đất như: cây lạc dại, đậu lông, muồng hoa vàng… cũng có thể trồng loại cỏ ba lá, cỏ đuôi trâu vì lợi ích cỏ dại mang lại cho vườn cây ăn quả vừa giúp tạo mùn cho đất, vừa làm xốp đất và tạo cảnh quan vườn quả đẹp.

- Quản lý dịch hại

Việc kiểm soát sâu hại ở cây ăn quả trước hết cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa như bắt bằng tay, bẫy bả, dùng thiên địch, sử dụng loại giống chống chịu, hệ thống canh tác phù hợp…

Biện pháp phòng trừ hóa học chỉ nên áp dụng cho các trường hợp sâu hại nặng. Tốt nhất nên sử dụng thuốc trừ sâu sinh học. Đối với bệnh hại cây ăn quả, có rất nhiều nguyên nhân như do nấm, vi khuẩn, vi rút, tuyến trùng…

Tác động của thời tiết hoặc do mất cân bằng dinh dưỡng (thiếu dinh dưỡng hay bị ngộ độc) cũng có thể là nguyên nhân làm cho cây có triệu chứng như bị nhiễm bệnh. Vì vậy, người trồng cây ăn quả cần xác định chính xác nguyên nhân để có biện pháp phòng trừ kịp thời.

Vệ sinh vườn cây, chăm sóc cây sinh trưởng phát triển tốt sẽ  giúp hạn chế rất nhiều dịch bệnh. Tuy nhiên, một số loại bệnh do nấm hại lá hay thối rễ ở cây ăn quả khá phổ biến cần sử dụng các loại thuốc hoá học trong danh mục cho phép và phun phòng định kỳ sẽ khống chế được bệnh.

- Phân bón và dinh dưỡng đất

Tính toán lượng phân bón hàng năm cho vườn cây ăn quả

Lượng phân bón hàng năm cho vườn cây ăn quả phải tính toán cẩn thận dựa trên cơ sở năng suất quả thu hoạch các năm trước. Tính lượng dinh dưỡng cây lấy đi từ đất, từ đó bổ sung dinh dưỡng cho đất.

Trong sản xuất cây ăn quả hàng hóa đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cần bón phân theo nguyên tắc: bón phân chuồng đã được ủ hoai mục, phân vô cơ không bón quá nhiều hoặc quá muộn khi sắp thu hoạch sẽ có nguy cơ tồn dư nitrat trong sản phẩm, tăng cường sử dụng phân vi sinh, phân bón qua lá…

- Thu hoạch và bảo quản

Một số loại quả được bao quả trên cây trong quá trình quả lớn để hạn chế sâu bệnh hại và làm cho mẫu mã quả đẹp hơn.

Nguyên tắc cơ bản của công việc thu hoạch quả

Thu hoạch quả phải đúng độ chín và phù hợp với tiêu thụ; thu hoạch quả nên tiến hành vào buổi sáng khi trời khô ráo; quả sau thu hoạch phải được đựng vào thùng chứa và đưa đi sơ chế,  bảo quản hoặc tiêu thụ trong ngày.

Thông thường, sản phẩm quả của một cơ sở sản xuất được chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm sẽ được đóng nhãn mác có lôgô của tổ chức chứng nhận cấp để người tiêu dùng nhận biết sản phẩm an toàn trên thị trường.

Ghi chép và quản lý sổ sách

Phải ghi sổ sách tất cả những công việc triển khai ở vườn quả trong suốt quá trình từ khi trồng, chăm sóc đến lúc thu hoạch. Đây là tài liệu để giúp các tổ chức chứng nhận quản lý, kiểm tra và truy được nguồn gốc sản phẩm khi cần thiết. Đặc biệt, ghi chép đầy đủ các thông tin về việc mua, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật như các tổ chức chứng nhận hướng dẫn. Hồ sơ sổ sách cần phải được lưu trữ ít nhất trong vòng 2 năm.

Vậy là bài viết đã chia sẻ đến bà con về cách trồng và chăm sóc vườn cây ăn quả sao cho đảm bảo được các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm. Hi vọng bà con áp dụng thành công cho vườn trồng nhà mình từ đó đưa cây trồng phát triển tốt cũng như đạt năng suất chất lượng cao hơn.

Nguồn: VTNN Bích Trâm tổng hợp